توضیحات

فرآیند تحلیل سلسله مراتبی چیست؟

فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) روشی برای سازماندهی و تجزیه و تحلیل تصمیمات پیچیده با استفاده از ریاضی و روانشناسی است. در دهه ۱۹۷۰ توسط Thomas L. Saaty توسعه داده شد و از آن زمان به بعد اصلاح شده است. این شامل سه بخش است: هدف یا مشکل نهایی که می‌خواهید حل کنید، همه راه‌حل‌های ممکن که جایگزین نامیده می‌شوند، و معیارهایی که در مورد گزینه‌ها قضاوت خواهید کرد. AHP یک چارچوب منطقی برای یک تصمیم مورد نیاز با کمی کردن معیارها و گزینه‌های جایگزین و برای ارتباط آن عناصر با هدف کلی فراهم می‌کند.

ذینفعان اهمیت معیارها را در هر زمان، از طریق مقایسه‌های زوجی مقایسه می‌کنند. به عنوان مثال، آیا به مزایای شغلی یا داشتن یک رفت و آمد کوتاه بیشتر اهمیت می دهید و چقدر بیشتر؟ AHP این ارزیابی ها را به اعداد تبدیل می کند که می توان آنها را با همه معیارهای ممکن مقایسه کرد. این قابلیت کمی سازی AHP را از سایر تکنیک های تصمیم گیری متمایز می کند.

روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی چگونه انجام می شود؟

روش AHP توسط ساعتی (۱۹۸۰، ۱۹۹۰) توسعه یافت و به دلیل سادگی، کارایی و ایمنی آن توسط دانشمندانی که با فرآیندهای تصمیم گیری سر و کار داشتند استفاده شد. از آنجایی که EIA یک فرآیند پیچیده چند بعدی است که شامل معیارهای متعدد و بازیگران متعدد است، AHP برای EIA به عنوان یک تکنیک چند معیاره است. در نظر گرفته شد که AHP مهمترین رویکرد تصمیم گیری چند معیاره است که تصمیم گیری کیفی، کمی یا ترکیبی کافی را تسهیل می کند.

معیارهای AHP

تعداد و نام معیارها را انتخاب کنید، سپس مقایسه های زوجی را برای محاسبه اولویت ها با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی شروع کنید.

اجرای AHP در Excel

برای اولین بار تیم فوری آموز ابزار اکسلی را برای اجرای فرایند تحلیل سلسله مراتبی طراحی و منتشر کرد. بعد از آن برای سهولت بیشتر مجموعه عددایکس نیز نرم افزار اکسلی با سهولت بیشتر برای این انجام تصمصم گیری چند معیاره ایجاد کرد. در نرم افزار اکسل Excel AHP عدد ایکس شما تنها اهمیت گزینه ها را انتخاب می کنید و فرمول تنظیم شده اکسل همه محاسبات زوجی و شاخص های سازگاری را انجام می دهد و وزن های نهایی و ضریب شاخص سازگاری AHP را در اختیار شما قرار می دهد. شما می توانید این جداول را کپی و در متن گزارش خود بگنجانید.

معرفی AHP

ما در زندگی روزمره خود بر اساس معیارهای متعددی تصمیمات زیادی می گیریم. برخی از این تصمیمات نسبتاً بی اهمیت هستند، مانند تصمیم گیری برای خوردن یا پوشیدن. اما برخی از آنها تأثیر زیادی دارند، مانند مواردی که مربوط به حرفه یا کار حرفه ای ما است. وقتی با یک تصمیم دشوار روبرو می شوید، چگونه هر گزینه را برای انتخاب بهترین در نظر می گیرید؟ فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) یکی از روش هایی است که می توانید از آن استفاده کنید. این به شما کمک می کند تا با مقایسه چندین گزینه برای بهترین انتخاب، تصمیمات سخت بگیرید.

اهداف یادگیری:

درک کنید که فرآیند تحلیل سلسله مراتبی چیست.
آموزش اجرای AHP در پایتون.

چگونه AHP را انجام دهیم؟

در اینجا مراحل انجام AHP آورده شده است:

۱. هدف، معیارها و گزینه های جایگزین را مشخص کنید
شناسایی اهداف، معیارها و گزینه‌های جایگزین برای ساده‌سازی فرآیند، به حداکثر رساندن کارایی و افزایش نتایج تصمیم‌گیری.

۲. یک ماتریس مقایسه زوجی از معیارهای انتخاب شده ایجاد کنید
برای تسهیل تصمیم گیری AHP با استفاده از معیارهای انتخاب شده، یک ماتریس مقایسه زوجی بسازید.

۳. شاخص اولویت را برای هر ویژگی یا معیار پیدا کنید
با ارزیابی ویژگی ها و معیارها، اطمینان از تصمیم گیری بهینه، شاخص اولویت AHP را کشف کنید.

۴. نسبت سازگاری را پیدا کنید
نسبت سازگاری را کشف کنید: معیاری حیاتی برای اجرای موثر AHP و دستیابی به تصمیم گیری دقیق.

۵. بر اساس هر معیار، شاخص اولویت تامین کنندگان را بیابید
از AHP برای تعیین شاخص اولویت تامین کنندگان با ارزیابی معیارها و اتخاذ تصمیمات آگاهانه به طور موثر استفاده کنید.

آموزش کار با AHP در اکسل را در ویدئوی زیر مشاهده کنید.

روش اجرای AHP در اکسل

مرحله ۱: هدف، معیارها و گزینه های جایگزین را شناسایی کنید

در اینجا هدف ما انتخاب تامین کننده است. معیارهای زیادی می تواند وجود داشته باشد، اما همیشه می توان آنها را به عنوان معیارهای فرعی در نظر گرفت و آنها را در تعداد محدودی از معیارهای اصلی گروه بندی کرد. در اینجا ۱۵ زیرمعیار برای چهار معیار اصلی شناسایی شد. ما سه تامین کننده مختلف را به عنوان جایگزین فرض می کنیم.

پس از تعیین چارچوب تصمیم گیری، همراه با تمامی معیارهای لازم، باید مقیاس مقایسه ای را تعریف کنیم که توصیف شفاهی اهمیت نسبی بین دو معیار را در قالب یک رتبه بندی عددی نشان دهد.

مرحله ۲: یک ماتریس مقایسه زوجی از معیارهای انتخاب شده ایجاد کنید

این مرحله یک ماتریس مقایسه برای هر جفت معیار بر اساس مقیاس رتبه بندی عددی تعریف شده در مرحله آخر ایجاد می کند. انتخاب رتبه بندی صرفا بر اساس قضاوت و درک فردی است. ما می‌توانیم این مرحله را در اکسل انجام دهیم و مستقیماً این ماتریس را به عنوان یک قاب داده در پایتون برای محاسبات بیشتر اضافه کنیم.

رتبه بندی عددی ۳ بین قابلیت سرویس و ظرفیت عرضه به این معنی است که قابلیت سرویس دهی نسبتاً به ظرفیت مازاد عرضه ترجیح داده می شود. به طور مشابه، ما می توانیم هر یک از رتبه بندی های مقایسه را تفسیر کنیم.

مرحله ۳: شاخص اولویت را برای هر ویژگی یا معیار پیدا کنید

در این مرحله یک سری عملیات ریاضی روی ماتریس مقایسه برای محاسبه شاخص اولویت انجام می دهیم که اهمیت نسبی هر معیار را نشان می دهد.

مرحله ۴: نسبت سازگاری را پیدا کنید

نسبت سازگاری معیاری است که مشخص می‌کند آیا مدل براساس معیارهای انتخابی ما سازگار است یا خیر. ما می دانیم که اگر CR کمتر از ۰.۱ باشد، مدل سازگار است. اکنون باید یک تابع برای تعیین نسبت سازگاری ایجاد کنیم. این تابع جدول شاخص اولویت را برای هر ویژگی به دست آمده از مرحله قبل و جدول ویژگی های اولیه می گیرد.

همچنین ماتریس تصادفی را معرفی خواهیم کرد. این ماتریس یک مقدار ثابت را با توجه به طول ماتریس ویژگی اصلی ما نشان می دهد. این مقدار در نهایت در محاسبه CR استفاده می شود.

از آنجایی که نسبت سازگاری ۰.۰۶۹ است، یعنی کمتر از ۰.۱، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که سازگاری مقایسه‌های زوجی منطقی در نظر گرفته می‌شود و فرآیند AHP را می‌توان با محاسبات بیشتر ادامه داد.

مرحله ۵: شاخص اولویت تامین کنندگان را بر اساس هر معیار پیدا کنید

ما یک فایل CSV جداگانه با وزن‌ها یا رتبه‌بندی‌های هر تامین‌کننده بر اساس معیارها ایجاد خواهیم کرد. این ماتریس یک مقایسه زوجی تامین کننده با تامین کننده تحت هر معیار است.

نتیجه گیری

در نتیجه، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) می‌تواند ابزار ارزشمندی برای تصمیم‌گیری عاری از تعصب باشد و اطمینان حاصل کند که تصمیم منعکس کننده ارزش‌ها و اولویت‌های ما است.

با تجزیه فرآیند تصمیم گیری به سلسله مراتبی از معیارها و زیرمعیارها، AHP به تصمیم گیرندگان اجازه می دهد تا جایگزین ها را به طور عینی تری ارزیابی کنند.

با استفاده از AHP، شرکت ها می توانند عوامل ذهنی مانند اهمیت معیارهای مختلف و ترجیحات ذینفعان مختلف را نیز در نظر بگیرند. به طور کلی، استفاده از AHP می تواند به تصمیم گیری آگاهانه تر کمک کند، به ویژه در مورد مشکلات مهم مانند انتخاب بهترین تامین کنندگان، که منجر به نتایج بهتر از نظر کیفیت، هزینه و عملکرد کلی می شود.